महाराष्ट्रातील घाट रस्ते
महाराष्ट्रात सह्यादी पर्वताच्या अनेक डोंगररांगा असल्याने डोंगर एका बाजूने चढून वाटल्यास दुसर्‍या बाजूने उतरण्यासाठी घाट रस्त्याचा वापर करावा लागतो. काही घाट रस्त्यांनी फक्त पायी जाणे शक्य असते, तर काही घाटांमधून गाडी रस्ते किंवा रेल्वे मार्ग बनवले आहेत. ज्या घाटांनी पायी जाणेच शक्य असते त्यांतले काही सोपे तर काही अतिशय अवघड असतात. ते पार करण्यासाठी थोडेफार गिर्यारोहणही करावे लागते. खाली दिलेल्या तक्त्यामध्ये महाराष्ट्रातील काही प्रसिद्ध घाटांची माहिती दिली आहे. ज्या प्रसिद्ध, अप्रसिद्ध आणि अल्पप्रसिद्ध घाटांची माहिती मिळू शकली नाही ते घाट असे --
- डहाणू-नासिक रस्त्यावर अव्हाट घाट (हा तक्त्यात अव्हाटा घाट या नावाने आला आहे).
- आपटी खिंड (पवन मावळ)
- आंबडस घाट (परशुराम घाट|परशुराम घाटाला]] पर्यायी घाट)
- खेड ते मेढे, सातारा रस्त्यावर आंबोली घाट (तक्त्यात तीन आंबोली घाट आहेत).
- आरवली घाट (संगमेश्वर तालुका), मुंबई गोवा मार्ग. आरवली-तुरळ-बावनदी रस्ता.
- इन्सुली घाट : हा सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील सावंतवाडी आणि बांदा यांच्या दरम्यान आहे.
- उपांड्या घाट : पुणे-खडकवासला-खानापूर-रांजणे-पाबे-वेल्हा-केळद-उपांडाखिंड-कर्णवडी-रानवडी-महाड - अंतर- १०६ किमी ; (केळदनंतर ही पायवाट आहे)
- पेण-लोणावळे रस्त्यावर उबरखिंड घाट (तक्त्यात असलेला उंबरदरा घाट वेगळा असावा).
- उर्से खिंड (पवन मावळ)
- ओणी घाट
- जुन्नर-पैठण रस्त्यावरील कसारवाडी घाट
- कर्जत ते आंध्र खोरे व नवलाख उंबरे रस्त्यावर कसूर घाट
- कळढोण घाट
- सुरगाणा-कळवण रस्त्यावर कांचनमंचन व मोरकंडा घाट
- महाड-भोर रस्त्यावर कामठा घाट, भोपे घाट व वरंधा घाट (वरंधा घाट तक्त्यात आहे).
- कामथे घाट (चिपळूण शहर आणि सावर्डे यांच्या दरम्यान)
- कुंडल घाट
- कुंभार्ली घाट (नवजा घाटाला पर्यायी रस्ता)
- केळद घाट (हा वेल्हे तालुक्यात आहे) तो घाटावरचे केळद गाव आणि कोकणातले कर्णवाडी/कर्णवडी गाव यांना जोडतो.
- खालापूर-नाणे रस्त्यावर कोकण दरवाजा घाट किंवा राजमाची घाट
- कोंझर (रायगडच्या पायथ्याचे गाव) व पाचाड यांच्या दरम्यानचा घाट
- भडोच व सुरत ते सटाणा-पाटण-पैठण रस्त्यावरील कोंडाईवारी घाट
- राजापूर-लांजा-रत्नागिरी रस्त्यावर कोंड्ये घाट
- मुरपाड-पोडे-आंबेगाव रस्त्यावर कोपाली घाट
- कर्जत ते खेड कडूस रस्त्यांवर कोळंबा घाट व सावळा घाट (तक्त्यात एक सावळ घाट आहे, तो वेगळा घाट असावा)
- कोल्हापू्र ते कोकण रस्त्यावरील गगनबाबडा घाट आणि भुईबावडा घाट
- खांडस (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान गणेश घाट, गुगळ घाट आणि शिडी घाट हे तीन वेगळे पायरस्ते आहेत..
- डहाणू, जव्हार ते नाशिक रस्त्यावर गोडा घाट व आंबोली घाट (तक्त्यात आहे)
- पुणे-नाशिक रस्त्यावर खेड घाट
- खोनोली-कोचरेवाडी घाट (चाफळ - सातारा जिल्हा)
- गोप्या घाट
- चाकण-शिक्रापूर रस्त्यावर साबळेवाडीजवळचा घाट
- शहापूर-अकोले(नगर जिल्हा) रस्त्यावर चेंढ्या घाट व मेंढ्या घाट
- टेरव घाट (कामथे घाटाला पर्यायी घाट)
- तळेगाव खिंड (पवन मावळ)
- जंजिरा-पौड रस्त्यावर ताम्हण घाट
- तिलारी घाट (दोडामार्ग तालुका - सिंधुदुर्ग जिल्हा)
- कल्याण-अकोले रस्त्यावर तोरण घाट
- दिघी घाट
- दुधिवरे खिंड (पवन मावळ)
- दौंडज खिंड- जेजुरी-वाल्हे रस्त्यावरील जयाद्री डोंगरावरची खिंड
- नडगिवे घाटे : हा खारेपाटण आणि तळेरे यांच्या दरम्यान आहे.
- नवजा घाट (कुंभार्ली घाटाला पर्यायी रस्ता)
- नाणदांड घाट (सुधागड परिसरातील घाट)
- नेरळ रेल्वे स्टेशनपासून ते माथेरानपूर्वी येणार्‍या दस्तुरी नाक्यापर्यंतचा घाट
- न्हावी घाट
- पाबे घाट (हा वेल्हे तालुक्यात आहे). पुण्यापासून नसरापूर/ पानशेत/ पाबे घाट - वेल्हे.
- दमण ते सटाणा रस्त्यांवर पिंडवलवारी घाट
- पुणे-नाशिक रस्त्यावर पेठ-अवसरी घाट (तालुका आंबेगाव)
- बऊर खिंड (पवन मावळ)
- डांग-सटाणा रस्त्यावर बाभुळणा घाट
- विजयदुर्ग, देवगड ते बावडा रस्त्यावर बावडा घाट
- जामरूख (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान बैला घाट; वाजंत्री घाट.
- बोपदेव घाट : सासवड आणि पुणे(स्वारगेट) यांच्या दरम्यान-सिंहगड कॉलेजमार्गे.
- भट्टी घाट : तोरणा किल्ला आणि केळद यांच्या दरम्यान
- नेरळ-पनवेल ते घाडे-आंबेगाव रस्त्यावर भीमाशंकर घाट
- राजापूर-भुईबावडा घाट-पहिलीवाडी. गगनबावडा घाटाला पर्यायी घाट
- महाड-भोर रस्त्यावर भोपे घाट, वंरधा घाट व कामठा घाट (वरंधा घाट तक्त्यात आहे).
- मढे घाट : वेल्हे-केळद. केळद गावापासून दीड किलोमीटरवर मढे घाट.
- शहापूर-अकोले(नगर जिल्हा) रस्त्यावर मेंढ्या घाट व चेंढ्या घाट
- सुरगाणा-कळवण रस्त्यावर मोरकंडा घाट व कांचनमंचन घाट
- रघुवीर घाट : हा मोटारेबल घाट महिमंडणगडाजवळ आहे.
- बलसाड व दमण ते पेठ रस्त्यावर राजबारी घाट
- खालापूर-नाणे रस्त्यावर राजमाची घाट किंवा कोकण दरवाजा घाट
- रामपूर घाट (चिपळूण आणि गुहागर तालुक्यांना जोडणारा घाट)
- रोटी घाट - पाटस ते रोटी या दरम्यान.. पुणे-सोलापूर महामार्ग (वरवंड व उंडवडी गवळ्याची यांच्या दरम्यानचा घाट)
- कोलाड-भोर रस्त्यावर लिंग घाट, देव घाट व कुंभ घाट (तक्त्यात एक कुंभा घाट आहे)
- वर्धनगड घाट - सातारा-दहीवडी रस्त्यावर कोरेगावजवळ
- जामरूख (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान वाजंत्री घाट; बैला घाट..
- रत्नागिरी-मलकापूर रस्त्यावर विशाळगड घाट
- खांडस (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान शिडी घाट, गुगळ घाट आणि गणेश घाट हे तीन वेगळे पायरस्ते आहेत.
- शेंडूर घाट : गोंदुकुप्पी-शेंडूर दरम्यानचा (बेळगाव जिल्हा)
- शिंदवणे घाट : पंढरपूरहून आळंदीला जाताना (जेजुरी-आळंदी रस्त्यावर) पुणे जिल्ह्यातील उरुळी कांचन जवळ.
- वाडे-नाशिक रस्त्यावर शिरघाट (तक्त्यात श्रीघाट या नावाने)
- दमण, पेठ ते नाशिक रस्त्यावर सत्ती घाट
- सालपे घाट
- पेठ-दिंडोरी रस्त्यावर सावळ घाट
- कर्जत ते खेड कडूस रस्त्यांवर सावळा घाट व कोळंबा घाट (तक्त्यात एक सावळ घाट आहे, तो वेगळा घाट असावा)
- सिंहगड घाट रस्ता (खडक्वासला ते सिंहगड दरम्यानचा)
- सुर्ली घाट - हा सातारा जिल्ह्यात कडेगांव तालुक्यात आहे. कराडहून पलूस-विटा कडे जाताना हा घाट लागतो. जवळच सदाशिवगड (कराड) हा किल्ला आहे.
- हातलोट घाट : हा मधुमकरंदगडाला जाताना लागतो.
- हातिवले घाट (ओणी ते हातिवले दरम्यान
महाराष्ट्रात सह्यादी पर्वताच्या अनेक डोंगररांगा असल्याने डोंगर एका बाजूने चढून वाटल्यास दुसर्‍या बाजूने उतरण्यासाठी घाट रस्त्याचा वापर करावा लागतो. काही घाट रस्त्यांनी फक्त पायी जाणे शक्य असते, तर काही घाटांमधून गाडी रस्ते किंवा रेल्वे मार्ग बनवले आहेत. ज्या घाटांनी पायी जाणेच शक्य असते त्यांतले काही सोपे तर काही अतिशय अवघड असतात. ते पार करण्यासाठी थोडेफार गिर्यारोहणही करावे लागते. खाली दिलेल्या तक्त्यामध्ये महाराष्ट्रातील काही प्रसिद्ध घाटांची माहिती दिली आहे. ज्या प्रसिद्ध, अप्रसिद्ध आणि अल्पप्रसिद्ध घाटांची माहिती मिळू शकली नाही ते घाट असे --
- डहाणू-नासिक रस्त्यावर अव्हाट घाट (हा तक्त्यात अव्हाटा घाट या नावाने आला आहे).
- आपटी खिंड (पवन मावळ)
- आंबडस घाट (परशुराम घाट|परशुराम घाटाला]] पर्यायी घाट)
- खेड ते मेढे, सातारा रस्त्यावर आंबोली घाट (तक्त्यात तीन आंबोली घाट आहेत).
- आरवली घाट (संगमेश्वर तालुका), मुंबई गोवा मार्ग. आरवली-तुरळ-बावनदी रस्ता.
- इन्सुली घाट : हा सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील सावंतवाडी आणि बांदा यांच्या दरम्यान आहे.
- उपांड्या घाट : पुणे-खडकवासला-खानापूर-रांजणे-पाबे-वेल्हा-केळद-उपांडाखिंड-कर्णवडी-रानवडी-महाड - अंतर- १०६ किमी ; (केळदनंतर ही पायवाट आहे)
- पेण-लोणावळे रस्त्यावर उबरखिंड घाट (तक्त्यात असलेला उंबरदरा घाट वेगळा असावा).
- उर्से खिंड (पवन मावळ)
- ओणी घाट
- जुन्नर-पैठण रस्त्यावरील कसारवाडी घाट
- कर्जत ते आंध्र खोरे व नवलाख उंबरे रस्त्यावर कसूर घाट
- कळढोण घाट
- सुरगाणा-कळवण रस्त्यावर कांचनमंचन व मोरकंडा घाट
- महाड-भोर रस्त्यावर कामठा घाट, भोपे घाट व वरंधा घाट (वरंधा घाट तक्त्यात आहे).
- कामथे घाट (चिपळूण शहर आणि सावर्डे यांच्या दरम्यान)
- कुंडल घाट
- कुंभार्ली घाट (नवजा घाटाला पर्यायी रस्ता)
- केळद घाट (हा वेल्हे तालुक्यात आहे) तो घाटावरचे केळद गाव आणि कोकणातले कर्णवाडी/कर्णवडी गाव यांना जोडतो.
- खालापूर-नाणे रस्त्यावर कोकण दरवाजा घाट किंवा राजमाची घाट
- कोंझर (रायगडच्या पायथ्याचे गाव) व पाचाड यांच्या दरम्यानचा घाट
- भडोच व सुरत ते सटाणा-पाटण-पैठण रस्त्यावरील कोंडाईवारी घाट
- राजापूर-लांजा-रत्नागिरी रस्त्यावर कोंड्ये घाट
- मुरपाड-पोडे-आंबेगाव रस्त्यावर कोपाली घाट
- कर्जत ते खेड कडूस रस्त्यांवर कोळंबा घाट व सावळा घाट (तक्त्यात एक सावळ घाट आहे, तो वेगळा घाट असावा)
- कोल्हापू्र ते कोकण रस्त्यावरील गगनबाबडा घाट आणि भुईबावडा घाट
- खांडस (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान गणेश घाट, गुगळ घाट आणि शिडी घाट हे तीन वेगळे पायरस्ते आहेत..
- डहाणू, जव्हार ते नाशिक रस्त्यावर गोडा घाट व आंबोली घाट (तक्त्यात आहे)
- पुणे-नाशिक रस्त्यावर खेड घाट
- खोनोली-कोचरेवाडी घाट (चाफळ - सातारा जिल्हा)
- गोप्या घाट
- चाकण-शिक्रापूर रस्त्यावर साबळेवाडीजवळचा घाट
- शहापूर-अकोले(नगर जिल्हा) रस्त्यावर चेंढ्या घाट व मेंढ्या घाट
- टेरव घाट (कामथे घाटाला पर्यायी घाट)
- तळेगाव खिंड (पवन मावळ)
- जंजिरा-पौड रस्त्यावर ताम्हण घाट
- तिलारी घाट (दोडामार्ग तालुका - सिंधुदुर्ग जिल्हा)
- कल्याण-अकोले रस्त्यावर तोरण घाट
- दिघी घाट
- दुधिवरे खिंड (पवन मावळ)
- दौंडज खिंड- जेजुरी-वाल्हे रस्त्यावरील जयाद्री डोंगरावरची खिंड
- नडगिवे घाटे : हा खारेपाटण आणि तळेरे यांच्या दरम्यान आहे.
- नवजा घाट (कुंभार्ली घाटाला पर्यायी रस्ता)
- नाणदांड घाट (सुधागड परिसरातील घाट)
- नेरळ रेल्वे स्टेशनपासून ते माथेरानपूर्वी येणार्‍या दस्तुरी नाक्यापर्यंतचा घाट
- न्हावी घाट
- पाबे घाट (हा वेल्हे तालुक्यात आहे). पुण्यापासून नसरापूर/ पानशेत/ पाबे घाट - वेल्हे.
- दमण ते सटाणा रस्त्यांवर पिंडवलवारी घाट
- पुणे-नाशिक रस्त्यावर पेठ-अवसरी घाट (तालुका आंबेगाव)
- बऊर खिंड (पवन मावळ)
- डांग-सटाणा रस्त्यावर बाभुळणा घाट
- विजयदुर्ग, देवगड ते बावडा रस्त्यावर बावडा घाट
- जामरूख (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान बैला घाट; वाजंत्री घाट.
- बोपदेव घाट : सासवड आणि पुणे(स्वारगेट) यांच्या दरम्यान-सिंहगड कॉलेजमार्गे.
- भट्टी घाट : तोरणा किल्ला आणि केळद यांच्या दरम्यान
- नेरळ-पनवेल ते घाडे-आंबेगाव रस्त्यावर भीमाशंकर घाट
- राजापूर-भुईबावडा घाट-पहिलीवाडी. गगनबावडा घाटाला पर्यायी घाट
- महाड-भोर रस्त्यावर भोपे घाट, वंरधा घाट व कामठा घाट (वरंधा घाट तक्त्यात आहे).
- मढे घाट : वेल्हे-केळद. केळद गावापासून दीड किलोमीटरवर मढे घाट.
- शहापूर-अकोले(नगर जिल्हा) रस्त्यावर मेंढ्या घाट व चेंढ्या घाट
- सुरगाणा-कळवण रस्त्यावर मोरकंडा घाट व कांचनमंचन घाट
- रघुवीर घाट : हा मोटारेबल घाट महिमंडणगडाजवळ आहे.
- बलसाड व दमण ते पेठ रस्त्यावर राजबारी घाट
- खालापूर-नाणे रस्त्यावर राजमाची घाट किंवा कोकण दरवाजा घाट
- रामपूर घाट (चिपळूण आणि गुहागर तालुक्यांना जोडणारा घाट)
- रोटी घाट - पाटस ते रोटी या दरम्यान.. पुणे-सोलापूर महामार्ग (वरवंड व उंडवडी गवळ्याची यांच्या दरम्यानचा घाट)
- कोलाड-भोर रस्त्यावर लिंग घाट, देव घाट व कुंभ घाट (तक्त्यात एक कुंभा घाट आहे)
- वर्धनगड घाट - सातारा-दहीवडी रस्त्यावर कोरेगावजवळ
- जामरूख (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान वाजंत्री घाट; बैला घाट..
- रत्नागिरी-मलकापूर रस्त्यावर विशाळगड घाट
- खांडस (कर्जत) ते भीमाशंकर दरम्यान शिडी घाट, गुगळ घाट आणि गणेश घाट हे तीन वेगळे पायरस्ते आहेत.
- शेंडूर घाट : गोंदुकुप्पी-शेंडूर दरम्यानचा (बेळगाव जिल्हा)
- शिंदवणे घाट : पंढरपूरहून आळंदीला जाताना (जेजुरी-आळंदी रस्त्यावर) पुणे जिल्ह्यातील उरुळी कांचन जवळ.
- वाडे-नाशिक रस्त्यावर शिरघाट (तक्त्यात श्रीघाट या नावाने)
- दमण, पेठ ते नाशिक रस्त्यावर सत्ती घाट
- सालपे घाट
- पेठ-दिंडोरी रस्त्यावर सावळ घाट
- कर्जत ते खेड कडूस रस्त्यांवर सावळा घाट व कोळंबा घाट (तक्त्यात एक सावळ घाट आहे, तो वेगळा घाट असावा)
- सिंहगड घाट रस्ता (खडक्वासला ते सिंहगड दरम्यानचा)
- सुर्ली घाट - हा सातारा जिल्ह्यात कडेगांव तालुक्यात आहे. कराडहून पलूस-विटा कडे जाताना हा घाट लागतो. जवळच सदाशिवगड (कराड) हा किल्ला आहे.
- हातलोट घाट : हा मधुमकरंदगडाला जाताना लागतो.
- हातिवले घाट (ओणी ते हातिवले दरम्यान
No comments:
Post a Comment